5 March 2014

Vintage Ronson Whirlwind aansteker

By In Foto, Tekst

Mijn opa overleed toen ik nog jong was – wel oud genoeg dat ik er wat van zou kunnen herinneren, maar al zo lang geleden dat ik er toch weinig meer van weet. Longkanker, het resultaat van roken in de tijd dat nog niemand wist hoe slecht het voor je was.

Ergens is het dus cru dat van de twee dingen die ik nog van hem heb, één een horloge is – hoe kan het ook anders – maar de ander een aansteker.

IMG_9456.jpg

Na het overlijden van mijn oma, een paar jaar geleden, kwamen we deze spullen tegen tijdens het opruimen van het huis. Het horloge, relatief nieuw en afgezien van emotionele waarde niet speciaal, kon na vervangen van batterij en bandje meteen door. De aansteker daarentegen, weggestopt en vergeten in een hoekje van een kast, deed helemaal niks meer.

IMG_9465.jpg

Uit nieuwsgierigheid nam ik hem toch mee, om te kijken of ik hem kon repareren. Googlen naar het merk leverde al snel wat hulp – er blijken verzamelaars van aanstekers te zijn die daar ook hele sites aan wijden. De aansteker is een Ronson Whirlwind, een Amerikaans model gemaakt tussen 1941 en 1956, met een speciaal uitschuivend windscherm dat de vlam beschermt als je buiten staat.

IMG_9474.jpg

Ronson staat bekend om een ingenieus systeem waarbij je met één druk op de knop de aansteker ontsteekt en weer dooft als je hem loslaat, in tegenstelling tot een Zippo aansteker. Zelfs het patent, de handleiding en verschillende advertenties voor dit model zijn via Google nog beschikbaar.

ronsonad

Vroege modellen van de Whirlwind uit de jaren ’40 hadden Ronson “Whirlwind” op het windscherm staan, later stond daar geen tekst meer op. Ik vond zelfs afbeeldingen van identieke exemplaren die volgens de verzamelaars uit 1942 kwamen.

IMG_9470.jpg

Dat zou deze aansteker al zeventig jaar oud maken, nog uit de tijd dat de familie in Indonesië woonde, voor mijn moeder geboren was. Dat mijn opa deze aansteker zelfs in Nederland nog had betekent dat hij ‘m lang bij zich heeft gehouden, meegenomen in de periode dat Indonesië gevaarlijk onstabiel voor Chinezen werd en hij besloot zijn familie in Nederland in veiligheid te brengen. Opeens snap ik de charme van historische Zippo’s verzamelen ook – deze dingen waren belangrijke tools voor rokers, gingen overal mee naar toe, hebben wat meegemaakt. Heel anders dan de wegwerpaanstekers die we tegenwoordig gebruiken. Vintage kun je ook in een winkel kopen en leuk naar kijken, het patina waarderen, afvragen waar het geweest is. Maar dit stuk vintage komt uit de familie. Dat is toch anders.

Reparatie van zo’n oude aansteker bleek nog best lastig. Het één-knop systeem is simpel en elegant: door middel van tandwieltjes wordt bij het indrukken van de knop tegelijkertijd het deksel opengeklapt en de lont aangestoken. Bij het loslaten valt het deksel weer dicht en dooft de vlam. Maar alles was zo vastgeroest dat de knop niet eens ingedrukt kon worden. Ook het vuursteentje zat muurvast en de dop van de benzinetank bleek niet goed af te sluiten.

6825946923_fb6830b711_o.jpg

Uiteindelijk had ik hulp van een aansteker-reparateur op Marktplaats nodig – ja, die bestaan – om de buis voor vuursteentjes weer open te boren, de rest kon ik zelf oplossen. En toen had ik weer een werkende Ronson Whirlwind in handen:

IMG_9476.jpg

Een vreemd object om te hebben. Eén van de twee resterende bezittingen die ik nog van mijn grootvader heb. Die ook lang van hem is geweest, een leven over meerdere continenten heeft meegemaakt. Maar tegelijkertijd ook een symbool van de ziekte waar hij aan is overleden.

IMG_9478.jpg

Toch fijn dat ie het weer doet.

What do you think?